İsrail’in bağımsız Filistin devletinin kurulmasını reddetmesi, 2000 yılının sonlarında İkinci İntifada’nın başlamasına neden oldu ve İntifada 2005 yılına kadar sürdü.
TAŞLI İNTİFADA
İsrailli bir kamyon sürücüsünün 8 Aralık 1987’de Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Beyt Hanun “Erez” denetim noktasında Filistinli personellerin üzerine sürerek 4 kişiyi öldürmesi Birinci İntifada’nın patlak vermesine neden oldu.
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliya Mülteci Kampı’nda olayını protesto eden Filistinliler ve İsrail ordusu ortasında 9 Aralık 1987’de direniş başladı ve daha sonra olaylar Gazze Şeridi ve Batı Şeria’nın çeşitli bölgelerine yayıldı.
Tarihçilere nazaran, İsrail’in Filistinlilere yönelik işgali “topraklarına el koyma, Yahudi yerleşim yerleri inşa etme, vergi toplama, tutuklama ve abluka” üzere ihlalleri bu şovların patlak vermesi için güçlü bir etken oldu.
Filistinliler protestolarda yalnızca taş kullanmasına karşın, İsrail buna çok güç kullanarak karşılık verdi ve göstericilere ateş ederek binlerce kişinin şehit olmasına ve yaralanmasına neden oldu.
İsrail ayrıyeten, “kemik kırma” olarak bilinen bir politikayı da benimsedi. Periyodun Savunma Bakanı İzak Rabin’in kararını uygulayan İsrail askerleri, taş atan Filistinlilerin kollarını kaya ve sopalarla vurarak kırdılar.
Resmi datalara nazaran “Taş İntifadası” sırasında İsrail’in akınları sonucu 241’i çocuk 1162 Filistinli şehit olurken, yaklaşık 90 bin kişi yaralandı.
İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ortasında 1993 yılında Oslo Mutabakatının imzalanmasıyla sona eren intifada 6 yıl sürdü.
KEMİK KIRMA OLAYININ ŞAHİTLERİ
İsrail askerlerinin “kemik kırma” siyasetini uygulayarak 2 Filistinlinin uzuvlarını taşlarla vurarak kırdığı ve basın mensuplarının kameralarına yansıyan manzara, Birinci İntifada’nın simgeleri ortasında yer alıyor. 26 Şubat 1988’de yaşanan bu olay, memleketler arası seviyede infiale yol açtı.
Videoda bir küme İsrail askerinin iki Filistinliyi taşlarla darp ettiği görülüyor.
AA muhabirleri, bu olaya maruz kalan 2 Filistinliden biri Vail Cude’ye (49) ulaştı.
Cude, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Nablus’a bağlı Irak et-Tayih köyü yakınındaki bir doruğun eteğinde amcamın benden bir yaş büyük olan oğlu Usame ile birlikte yırtıcı taarruza maruz kaldık. O vakit 17 yaşındaydım. Rabin’in talimatıyla İsrail ordusunun intifadayı bastırmak için kullandığı ‘kemik kırma’ siyasetine maruz kaldık.” dedi.
Maruz kaldığı hücumun sıradan bir durum olmadığını söz eden Cude, bu olayın Filistin davası için bir madalya, İsrail’in alnında da bir utanç lekesi olduğunu lisana getirerek, konuşmasına şöyle devam etti:
“Nablus yakınlarındaki bir dağın doruğunda bir koyun sürüsüyle amcamın oğluyla birlikte dönerken silahlı İsrail askerleriyle karşılaştık. Bizi taşlarla ağır bir biçimde darp ettiler, öleceğimizi hissettik. Bizi darp etmekle yetinmediler, bir kilometre sürüklediler ve gözaltına aldılar. Bugün bile, beşerler bu olayı hatırladıklarında hala nasıl hayatta kaldığımıza şaşırıyorlar.”
İsrail askerlerinin taşlarla darp etmesine karşın kemiklerinin kırılmadığını söyleyen Cude, “Taşlar bile bize merhamet etti. Şiddetle darp edilmemize karşın kemiklerimizi kırmadı.” dedi.
Görüntülerin yayınlanmasının dünya genelinde büyük yankı uyandırması üzerine İsrail istihbaratının kendisinin ve amcasının oğlunun fotoğraflarını çekerek basına dağıttığını ve daha sonra hür bıraktığını aktaran Cude, şöyle konuştu:
“Gözaltına alınmamızın ikinci gününde bize özel giysiler giydirdiler ve istihbarat subayları bizi basının önüne çıkardı. İsrailli subay, tüm dünyanın, darp edilmemiz yüzünden hayatımızı kaybettiğimize inandığını söyledi. Bu nedenle basının huzuruna çıkarıldık ve tıpkı gün hür bırakıldık.”
ACI HATIRALAR
Birinci İntifada başta olmak üzere İsrail’in işlediği cürümlere şahit olduğunu tabir eden 83 yaşındaki Filistinli Huriye Avadallah, bu anılarını “acı hatıralar” olarak nitelendirdi.
İşgal ordusunun, İntifada sırasında bir oğlunu, öncesinde de iki erkek kardeşini öldürdüğünü tabir eden Avadallah, kendisinin de ayağından vurulduğunu kaydetti.
Gazze’deki El-Magazi Mülteci Kampı’nda yaşayan Filistinli yaşlı bayan, 40 yılı aşkın ebelik yaptığını aktardı.
Mesleği nedeniyle İsrail işgali gölgesinde sokağa çıkma yasağı devirlerinde kendisine muhtaçlığı olan bayanlara ulaşabilmek için pek çok zorluk yaşamak zorunda kaldığını lisana getiren Avadallah, şunları söyledi:
“İntifada devrinde ve ondan evvel de farklı sınıf, cinsiyet ve yaşlardaki Filistinliler, işgal güçlerinin ihlallerine ve soruşturmalarına maruz kaldı. Bayanlar, yaşlılar ve çocuklar İsrail’in zulmünden ve teröründen kurtarılamadı.”
İSRAİL ZUMÜ
Avadallah, intifada periyodunda “Filistinli direnişçileri desteklediği” gerekçesiyle kendisinin Deyr el-Belah kentindeki İsrail askeri yetkilisi tarafından çağrıldığını aktardı.
Filistinli yaşlı bayan o günü şöyle anlattı:
“İsrail askerleri konutuma baskın düzenledi, saçlarımdan tutup sürükleyerek ana caddeye çıkardılar, sopalarla ve tüfek dipçikleriyle vurmaya başladılar.”
O an askerlerin darbelerine karşı koymaya çalıştığını, o sırada da askerlerden birinin parmağını ısırdığını söyleyen Avadallah, “Bunun üzerine İsrail askerleri, ayağıma direkt iki kurşun sıktı. Şuurumu kaybetmişim, beni bölgedeki polikliniğe sevketmişler.” diye konuştu.
Avadallah, taburcu olup konuta gelmesinden birkaç saat sonra ambulansın doğum için hastaları getirmeye başladığını söyledi.
“Böyle vakitlerde oburlarının hayatını müdafaası gerektiği düşünülürse insanın yaralı da olsa vazifesinden geri durması mümkün olmuyor.” diyen Avadallah, şunları aktardı:
“Geceleri ve sokağa çıkma yasağı uygulandığı vakitlerde tekraren dışarı çıktım. Bu durum bazen hayatımı tehlikeye atmam manasına geliyordu.”
İNTİFADADA BAYANLARIN ROLÜ
Avadallah, intifada sırasında bayanların ya direkt iştirak yahut gençlerin seferber edilmesi ve iştirake teşvik edilmesi ya da intifadayı koruyup desteklemek suretiyle değerli roller üstlendiğine dikkati çekti.
İntifada yıllarında kendisinin İsrail askerleri tarafından soruşturulan iki genci koruduğunu, meskeninde sakladığını, yiyecek ve içecek verdiğini aktaran Avdallah, etrafı kolaçan edip askerin yokluğundan emin olana kadar da çıkmalarına müsaade vermediğini kaydetti.
Avadallah ayrıyeten o periyotta yaralananlara da yardım ettiğini belirterek, daha fazla sıhhat sorunu yaşamalarını önlemek için yaralıları tertipli halde ziyaret ettiğini ve pansuman yaptığını lisana getirdi.
Ayrıca çocuklarını, eşlerini, yakınlarını kaybeden ya da onların yaralandığını gören Filistinli bayanların bu devirde ağır darbeler aldığına dikkati çeken Avadallah, kendinin de oğlu Mahmud’u intifada sırasında, iki kardeşini de intifadadan evvel İsrail askerlerinin kurşunuyla kaybettiğini anımsattı.
AA
